Η αρχαιότερη και δημοφιλέστερη διαχρονικά μέθοδος αντισύλληψης είναι το προφυλακτικό. Οι πρώτες εικόνες εμφανίστηκαν περίπου 3000 χρόνια πριν στην Αίγυπτο αλλά ξεκίνησε να παράγεται, από έντερα ζώου, περίπου τον 17ο αιώνα με σκοπό την προστασία από την μετάδοση ασθενειών όπως η σύφιλη και την αποτροπή ανεπιθύμητης σύλληψης λειτουργώντας σαν μέθοδος φραγμού. Με την πάροδο των χρόνων και την πρόοδο της επιστήμης οι μέθοδοι αντισύλληψης έχουν πολλαπλασιαστεί και εξελιχθεί σημαντικά. Ανάλογα με το προφίλ και τις προτιμήσεις κάθε ανθρώπου υπάρχει πληθώρα διαθέσιμων επιλογών στο φαρμακείο. Αντισυλληπτικό χάπι, προφυλακτικό και ενδομήτρια σπιράλ αποτελούν τις δημοφιλέστερες.
Η επιλογή γίνεται με γνώμονα την αποτελεσματικότητα, τις παρενέργειες και τις αντενδείξεις της κάθε μεθόδου και φυσικά τις προσωπικές προτιμήσεις του κάθε ανθρώπου. Εσφαλμένα, ο περισσότερος προβληματισμός γύρω από την επιλογή μεθόδου εστιάζεται στο ποσοστό επιτυχίας ενώ θα έπρεπε να είναι το κατά πόσον γίνεται σωστή και συνεπής εφαρμογή. Λαμβάνονται καθημερινά τα αντισυλληπτικά χάπια την ώρα που πρέπει χωρίς να παραλείπονται δόσεις; Εφαρμόζεται το προφυλακτικό χρησιμοποιώντας σωστή τεχνική ώστε να ελαχιστοποιηθεί η πιθανότητα ρήξης; Η υπεύθυνη σεξουαλική συμπεριφορά με χρήση κάποιας μεθόδου αντισύλληψης οδηγεί στην μέγιστη απόλαυση του έρωτα και στην αποτροπή ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης.
Αντισυλληπτικό χάπι
Όταν λαμβάνεται σωστά, χωρίς να παραλείπονται δόσεις, χαρακτηρίζεται από πολύ υψηλή αποτελεσματικότητα στην αποτροπή της κύησης που ξεπερνά το 98%. Τα νεότερα αντισυλληπτικά φάρμακα χαρακτηρίζονται από μειωμένες παρενέργειες και περιέχουν έναν συνδυασμό προγεστερόνης και οιστρογόνου αναστέλλοντας την ωορηξία και την γονιμοποίηση. Επιπρόσθετα, μειώνουν την αιμοραγία και τα δυσάρεστα συμπτώματα της περιόδου. Κατηγορούνται για αύξηση βάρους ωστόσο η συγκεκριμένη δράση δεν έχει τεκμηριωθεί και με προσεκτική διατροφή μπορεί να αποφευχθεί. Η δράση τους είναι πλήρως αναστρέψιμη μετά την διακοπή. Η εκκίνηση της αγωγής πρέπει να συνοδεύεται από κλινικό και αιματολογικό έλεγχο από τον θεράποντα ιατρό και όχι κατόπιν προτροπής από το φιλικό περιβάλλον καθώς σε σπάνιες περιπτώσεις σχετίζονται με την αύξηση κινδύνου θρόμβωσης.
Προφυλακτικό
Η δημοφιλέστερη παγκοσμίως μέθοδος αντισύλληψης χαρακτηρίζεται από αποτεσματικότητα που κυμαίνεται από 80-98% ανάλογα με την ορθότητα της εφαρμογής από τον άνδρα. Χαρακτηρίζεται ως μέθοδος φραγμού καθώς αποτρέπει την επαφή σπερματοζωαρίων με τον οργανισμό της γυναίκας και είναι η μόνη μέθοδος που δεν ενέχει κανένα κίνδυνο για την υγεία. Τα προφυλακτικά κατασκευάζονται συνήθως από λάτεξ και σπανιότερα από πολυουρεθάνη για όσους εμφανίζουν δερματική αλλεργία. Είναι ευρέως διαθέσιμα, οικονομικά με πολλές επιλογές για την μεγιστοποίσηση της απόλαυσης του ζευγαριού ανάλογα με τις προτιμήσεις. Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα τους είναι η προστασία από σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα γι’ αυτό και συνίσταται ιδιαίτερα σε ανθρώπους χωρίς σταθερό ερωτικό παρτενέρ.
Επείγουσα αντισύλληψη
Δεν αποτελεί μέθοδο αντισύλληψης. Το «χάπι της επόμενης ημέρας» ή αλλιώς Plan B χρησιμοποιείται μόνο στις έκτακτες περιπτώσεις όπου η βασική μέθοδος αντισύλληψης (Plan A) αποτύχει ή δεν υφίσταται. Οι δύο διαθέσιμες ουσίες είναι η Λεβονοργεστρέλη και η νεότερη και πιο εξελιγμένη μορφή Ουλιπριστάλη. Το παράθυρο δράσης των δύο ουσιών είναι 3 και 5 ημέρες από την σεξουαλική πράξη αντίστοιχα. Κοινό τους γνώρισμα είναι οι αυξημένες πιθανότητες δράσης όσο νωρίτερα ληφθούν. Οι πιθανότητες αποτροπής ανεπιθύμητης κύησης είναι 98% αν ληφθεί στο πρώτο δωδεκάωρο και λίγο χαμηλότερες (95%) στο πρώτο εικοσιτετράωρο αλλά μειώνονται δραστικά όσο περνάει ο χρόνος. Ανάλογα με τη φάση στην οποία βρίσκεται ο γυναικείος κύκλος, το χάπι δρα είτε αναστέλλοντας την ωορρηξία είτε παρεμποδίζοντας την εμφύτευση του γονιμοποιημένου ωαρίου στη μήτρα το οποίο θα σήμαινε εγκυμοσύνη. Απαξ και συμβεί αυτό, η συγκεκριμένη μέθοδος δεν παράγει αποτέλεσμα. Πιθανές παρενέργειες συμπεριλαμβάνουν ναυτία, εμετό, κοιλιακό πόνο και απορρύθμιση του κύκλου που μπορεί να εμφανίσει εντονότερα συμπτώματα και αιμοραγία από το συνηθισμένο. Στην σπάνια περίπτωση που κάνετε εμετό πριν την πάροδο τριών ωρών από την λήψη του φαρμάκου, πρέπει να επαναλάβετε τη χορήγηση του φαρμάκου. Η επείγουσα αντισύλληψη δεν αντικαθιστά τις συνηθισμένες μεθόδους και αποτελεί την ύστατη λύση κατόπιν ενός «ατυχήματος».
Ενδομήτριες συσκευές αντισύλληψης
Πρόκειται για συσκευές που αποτελούνται από πλαστικό και χαλκό με σπερματοκτόνο δράση (σπιράλ) που δρουν εμποδίζοντας την επαφή ωαρίου και σπερματοζωαρίου ή από πλαστικό που αποδεσμεύει αργά και σταθερά προγεστερόνη με δράση παρόμοια του αντισυλληπτικού χαπιού. Χαρακτηρίζονται από πολύ υψηλή αποτελεσματικότητα χωρίς την ανάγκη συμμόρφωσης στη χρήση τους όπως τα χάπια. Τοποθετούνται στην μήτρα από τον γιατρό και παραμένουν εκεί για περίπου 5 χρόνια με ήπιες παρενέργειες. Προτιμούνται από γυναίκες που έχουν ήδη τεκνοποιήσει και επιθυμούν να συνεχίσουν να απολαμβάνουν την ερωτική πράξη χωρίς πιθανότητα νέας εγκυμοσύνης.
Φυσική μέθοδος
Βασίζεται στην διακεκομμένη συνουσία και στην αποχή ή χρήση προφύλαξης κατά τις πιο γόνιμες ημέρες του κύκλου. Σε ένα κύκλο 28 ημερών, την 14η ημέρα γίνεται η ωορρηξία συνεπώς είναι η πιο γόνιμη ημέρα συμπεριλαμβανομένων 3-4 ημερών πριν και μετά. Ωστόσο, όπως γνωρίζουν οι γυναίκες ο κύκλος είναι εξαιρετικά απρόβλεπτος καθιστώντας τέτοιου είδους υπολογισμούς αβάσιμους και εξαιρετικά επικίνδυνους. Παρότι είναι δημοφιλείς μέθοδοι ειδικά μεταξύ των νέων, δεν συνίσταται η υιοθέτησή τους. Η αποτελεσματικότητά είναι εξαιρετικά χαμηλή και δεν θεωρούνται τεκμηριωμένες μέθοδοι αντισύλληψης. Τυχόν «ατύχημα» με τις φυσικές μεθόδους δεν μπορεί να γίνει αντιληπτό και οδηγεί σε εγκυμοσύνη. Είναι προτιμότερο ο υπολογισμός των γόνιμων ημερών του κύκλου να γίνεται με σκοπό την γονιμοποίηση και την τεκνοποίηση παρά την αντισύλληψη. Στο φαρμακείο υπάρχουν διαθέσιμα τεστ ωορρηξίας που διευκολύνουν την εύρεση των γόνιμων ημερών
Λύσεις υπάρχουν για όλους τους ανθρώπους και τις ανάγκες τους. Πολλές φορές η ντροπή και τα ταμπού που περιβάλλουν αυτά τα θέματα ωθούν τον κόσμο στην αναζήτηση λύσεων εμπειρικά στο φιλικό τους περιβάλλον και όχι τεκμηριωμένα σε επαγγελματίες υγείας. Το ελληνικό φαρμακείο αποτελεί το ιδανικό σημείο εκκίνησης για έγκυρη ενημέρωση γύρω από τις διαθέσιμες μεθόδους αντισύλληψης, πάντα σε περιβάλλον εχεμύθειας.
Η συμβουλή του φαρμακοποιού
- Η τεχνολογία παραγωγής έχει εξελιχθεί τα τελευταία χρόνια παράγοντας προφυλακτικά εξαιρετικά λεπτά με σκοπό την μεγιστοποίηση της απόλαυσης. Δοκιμάστε διαφορετικές επιλογές μέχρι να βρείτε αυτό που σας ταιριάζει ώστε να απολαμβάνετε τη σεξουαλική πράξη με ασφάλεια.
- Μην προμηθεύεστε το χάπι της επόμενης ημέρας «απλά για να υπάρχει σε περίπτωση που χρειαστεί». Προτού καταφύγετε στην χρήση του αναζητήστε την συμβουλή του φαρμακοποιού ή του γιατρού σας.
- Σε περίπτωση επιλογής αντισυλληπτικών χαπιών μεριμνήστε ώστε να λαμβάνονται την ίδια ώρα της ημέρας χωρίς να παραλείπονται δόσεις. Στην περίπτωση του προφυλακτικού, φροντίστε να το εφαρμόσετε σωστά στην αρχή της σεξουαλικής πράξης. Η αποτελεσματικότητα των δύο μεθόδων είναι άρρικτα συνδεδεμένη με την συνέπεια και την τεχνική χρήσης τους.
